Trong phân tích cơ bản thì bạn nghe khá nhiều về chỉ số P/E, vậy chỉ số PE là gì? Công thức tính PE như thế nào? Và cách sử dụng PE trong chứng khoán.
Tính toán tỷ lệ giá trên thu nhập (P/E – Price Earnings Ratio) của cổ phiếu là một trong những cách nhanh nhất để biết liệu một công ty được định giá quá cao hay bị định giá thấp. Nếu cổ phiếu của một công ty bị định giá thấp, thì đó có thể là một khoản đầu tư tốt dựa trên mức giá hiện tại. Nếu nó được định giá quá cao, thì bạn cần đánh giá xem liệu triển vọng tăng trưởng của công ty có phù hợp với giá cổ phiếu hay không.
Price Earnings Ratio là gì?
Chỉ số P/E đo lường mối quan hệ giữa giá cổ phiếu của công ty và thu nhập trên mỗi cổ phiếu.
Công thức tính PE:
Chỉ số PE được tính bằng cách chia giá cổ phiếu hiện tại của công ty cho thu nhập trên mỗi cổ phiếu (EPS).
Nếu bạn không biết EPS, bạn có thể tính toán nó bằng cách xác định thu nhập của công ty (lấy thu nhập ròng trừ cổ tức ưu đãi) và sau đó chia thu nhập cho số lượng cổ phiếu đang lưu hành.
Ví dụ về chỉ số P/E
Giả sử một công ty có thu nhập ròng là 1 tỷ USD, trả 200 triệu USD cổ tức và có 400 triệu cổ phiếu đang lưu hành. Dưới đây là cách tính EPS:
(1,000,000,000 – 200,000,000) / 400,000,000 = 2
EPS = 2 USD.
Bây giờ chúng ta đã biết EPS, chúng ta có thể tính tỷ lệ P/E.
Ví dụ: Nếu cổ phiếu hiện đang giao dịch với giá 30 USD một cổ phiếu, cách tính chỉ số P/E là:
30 / 2 = 15.
Cách sử dụng chỉ số P/E để đánh giá cổ phiếu
Khi bạn bắt đầu phân tích, hãy xem bạn đang điều tra loại công ty nào. Tỷ lệ P/E tốt trong một ngành hoặc loại tài sản có thể không tốt trong một ngành hoặc loại tài sản khác. Nếu bạn đang tìm kiếm một cổ phiếu giá trị, bạn muốn tỷ lệ P/E thấp. Điều ngược lại thực sự đúng với các khoản đầu tư tăng trưởng. Nếu một công ty có thu nhập cao, có khả năng nhiều nhà đầu tư sẽ muốn mua cổ phiếu của công ty đó.
Chỉ số P/E rất hữu ích, nhưng đừng chỉ dựa vào chỉ số này cho các quyết định mua cổ phiếu của bạn. Có những công ty có P/E thấp thì tỷ lệ P/E sẽ càng giảm sâu hơn và ngược lại.
Nếu bạn đảo ngược tỷ lệ P/E, bạn có thể tìm ra lợi tức thu nhập, đại diện cho phần thu nhập của bạn cho mỗi cổ phiếu bạn sở hữu.
Hạn chế của chỉ số P/E
Hạn chế lớn nhất của chỉ số P/E là khả năng bóp méo thu nhập. Thu nhập trên mỗi cổ phiếu dựa trên các nguyên tắc kế toán được chấp nhận rộng rãi (GAAP) đối với thu nhập ròng, điều đó có nghĩa là thu nhập tuân thủ GAAP không phải lúc nào cũng là một chỉ báo tuyệt vời về khả năng sinh lời của một doanh nghiệp. Nếu một doanh nghiệp cộng hoặc trừ các chi phí không dùng tiền mặt đáng kể như bán hoặc khấu hao đơn vị kinh doanh, thì thu nhập ròng GAAP của doanh nghiệp đó có thể dao động lớn.
Hiệu quả sử dụng vốn quan trọng, nhưng tỷ lệ P/E không tính đến yếu tố này. Nếu một công ty sản xuất cần 50 USD vốn để tạo ra 1 USD thu nhập, thì nó không xứng đáng với tỷ lệ tương tự như một công ty công nghệ chỉ cần 3 USD vốn để tạo ra 1 USD thu nhập.
Bạn có thể tính toán các tỷ lệ bổ sung để bù đắp cho một số hạn chế này. Các tỷ lệ như giá trị doanh nghiệp/dòng tiền tự do, giá/doanh thu (P/S) hoặc giá/giá trị sổ sách (P/B) có thể tốt hơn đối với một số ngành nhất định. Nghiên cứu tỷ lệ nào phổ biến trong ngành trước khi bạn tiến hành phân tích.
So sánh các chỉ số P/E
Dưới đây là những so sánh tốt nhất để sử dụng cho tỷ lệ P/E:
Các công ty cùng ngành
Phần lớn, các đối thủ cạnh tranh trong một ngành có mô hình kinh doanh và thu nhập tương tự nhau. Điều đó có nghĩa là chỉ số P/E trong ngành phải gần như nhau và sự khác biệt với tỷ lệ chuẩn có khả năng phản ánh chất lượng kinh doanh hoặc tiềm năng tăng trưởng. Nếu bạn cho rằng một công ty có hoạt động kinh doanh vượt trội nhưng vẫn có P/E thấp, thì đó có thể là một khoản đầu tư tốt.
Lịch sử
Nhìn vào lịch sử P/E của cổ phiếu là một trong những cách tốt nhất để tránh mua cổ phiếu có P/E thấp liên tục. Nếu chỉ số P/E của một cổ phiếu giá trị không thuận lợi và đã tồn tại trong nhiều năm, thì chất xúc tác cụ thể nào sẽ khiến nó được giao dịch ở mức giá cao hơn trong tương lai? Nếu một cổ phiếu tăng trưởng đang giao dịch ở mức P/E cao nhất từ trước đến nay, nhưng tốc độ tăng trưởng đang bắt đầu giảm, thì giá cổ phiếu đó có thể sớm giảm.
Nếu một công ty sắp bắt đầu vòng đời mới và vẫn đang chứng minh mô hình kinh doanh của mình, bạn có thể mong đợi công ty sẽ mở rộng nhiều lần trong những năm tới và có thể sẵn sàng chấp nhận tỷ lệ P/E cao. Nếu một công ty tăng trưởng chậm hoặc không tăng trưởng, hãy cảnh giác với nhiều đợt co thắt và chỉ chấp nhận tỷ lệ P/E thấp.
Sự phát triển
Vì một công ty đang phát triển nhanh chóng có thể có tỷ lệ P/E cao, nên bạn có thể so sánh giữa các tỷ lệ bằng cách tính toán tỷ lệ P/E của công ty dưới dạng bội số của tốc độ tăng trưởng thu nhập dự kiến của công ty. Chỉ cần chia tỷ lệ P/E của công ty cho tốc độ tăng trưởng thu nhập trong vài năm qua hoặc dự báo do nhà phân tích cung cấp trong vài năm tới, nó được gọi là PEG.
