Có rất nhiều cách để chọn mua một cổ phiếu. Bạn có thể tung đồng xu để chọn một danh mục đầu tư ngẫu nhiên. Nếu may mắn thì bạn có thể đánh bại thị trường chứng khoán.
Tuy nhiên, không phái lúc nào may mắn cũng mỉm cười với bạn, có nhiều cách dễ dàng hơn để chọn cổ phiếu. Với tư cách là một nhà đầu tư cá nhân dài hạn, bạn có lợi thế trước sự tập trung ngắn hạn của thị trường.
1. Xác định mục tiêu đầu tư của bạn
Không phải mọi nhà đầu tư đều muốn đạt được điều tương tự với tiền của họ. Các nhà đầu tư trẻ có thể quan tâm nhiều hơn đến việc tăng danh mục đầu tư của họ càng nhiều càng tốt trong một khoảng thời gian dài. Các nhà đầu tư lớn tuổi có thể quan tâm nhiều hơn đến việc bảo toàn vốn khi họ gần đến tuổi nghỉ hưu và có kế hoạch bắt đầu sống bằng số tiền họ nắm giữ. Và một số nhà đầu tư quan tâm nhất đến việc tạo thu nhập thường xuyên từ các khoản đầu tư của họ dưới dạng cổ tức.
Dành một phút để suy nghĩ về mục tiêu với danh mục đầu tư của bạn. Nó không có bất kỳ quy định. Bạn có thể ở độ tuổi 60 và đang tìm cách đầu tư danh mục để tăng trưởng hoặc ở độ tuổi 30 và đang tìm kiếm sự ổn định để tăng thu nhập.
Mục tiêu của bạn sẽ quyết định bạn sẽ tìm mua cổ phiếu của công ty nào.
Các nhà đầu tư quan tâm đến thu nhập sẽ tìm kiếm các cổ phiếu có tỷ suất cổ tức tốt, dòng tiền và thu nhập để hỗ trợ các khoản cổ tức đó.
Các nhà đầu tư đang tìm kiếm sự tăng trưởng sẽ bị thu hút bởi các công ty trẻ hơn cho thấy tăng trưởng doanh thu đầy hứa hẹn nhưng thu nhập có thể không ổn định.
Những người quan tâm đến việc bảo toàn vốn sẽ tìm kiếm điều ngược lại: các doanh nghiệp bền vững đã tồn tại hàng thập kỷ tạo ra lợi nhuận ổn định và có thể dự đoán được.
2. Tìm những công ty mà bạn hiểu rõ
Khi bạn mua một cổ phiếu, bạn trở thành chủ sở hữu một phần của doanh nghiệp. Nếu bạn không hiểu công việc kinh doanh, bạn đang tự chuốc lấy thất bại.
Bạn có tin tưởng mình sẽ nắm toàn quyền sở hữu một công ty mà bạn không hiểu rõ về hoạt động kinh doanh của họ không? Ngay cả khi bạn bổ nhiệm người quản lý giỏi, làm sao bạn biết được liệu họ có đang làm tốt công việc hay không?
Bạn có thể tìm thấy các công ty ở bất cứ đâu. Bạn sử dụng hàng chục sản phẩm và dịch vụ mỗi ngày, vì vậy hãy dành một chút thời gian để xem xét các vấn đề đăng sau công ty.
Cũng cần xem xét các công ty có thể tác động gián tiếp đến bạn. Nhiều doanh nghiệp không bao giờ giao dịch trực tiếp với người tiêu dùng. Khi bạn đi thanh toán tại siêu thị, ai đã tạo ra những chiếc máy lấy tiền thanh toán của bạn? Khi bạn mua thuốc ở hiệu thuốc, ai thực sự sản xuất những loại thuốc đó? Họ đang sử dụng thiết bị gì? Khi bạn nhờ thợ sửa xe, họ sẽ mua phụ tùng mới ở đâu và ai sản xuất những phụ tùng đó? Khi tín hiệu trên điện thoại của bạn giảm xuống vì không có tháp di động nào gần đó, ai thực sự chịu trách nhiệm xây dựng các tháp mới và ai chế tạo thiết bị trên các tháp đó?
Bạn có thể sử dụng các công ty bạn gặp hàng ngày làm điểm xuất phát để nghiên cứu các lĩnh vực khác nhau và tìm đối thủ cạnh tranh trong từng ngành. Nếu bạn không hiểu đầy đủ cách thức kiếm tiền của một doanh nghiệp, bạn cần thực hiện một số nghiên cứu hoặc tìm một công ty khác.
3. Xác định xem một công ty có lợi thế cạnh tranh hay không
Bây giờ bạn đang xem xét một loạt các công ty và đối thủ cạnh tranh của họ, đã đến lúc bắt đầu thu hẹp danh sách. Điều quan trọng nhất cần tìm kiếm ở một công ty là lợi thế cạnh tranh bền vững, hay cái mà Warren Buffett gọi là con hào.
“Chìa khóa để đầu tư không phải là đánh giá mức độ ảnh hưởng của một ngành đối với xã hội hay mức độ phát triển của nó, mà là xác định lợi thế cạnh tranh của bất kỳ công ty nào và trên hết là độ bền của lợi thế đó”, Buffett nói trong một cuộc phỏng vấn năm 1999 với Fortune. “Các sản phẩm hoặc dịch vụ có hào rộng, bền vững xung quanh chúng là những thứ mang lại phần thưởng cho các nhà đầu tư.”
Tìm hiểu về cách các yếu tố như quy mô, chi phí chuyển đổi, thương hiệu độc đáo, sở hữu trí tuệ và hiệu ứng mạng có thể mang lại cho công ty lợi thế mạnh mẽ so với đối thủ cạnh tranh sẽ giúp bạn xác định họ trong các công ty mà bạn đang nghiên cứu.
4. Xác định giá trị hợp lý cho cổ phiếu
Sau khi thu hẹp danh sách các cổ phiếu mà bạn đang xem xét cho các công ty có lợi thế cạnh tranh mạnh mẽ, đã đến lúc bắt đầu xem xét giá cổ phiếu.
Có rất nhiều cách để đánh giá giá hiện tại của một cổ phiếu và liệu nó có mang lại giá trị tốt hay không. Ví dụ như:
Tỷ lệ giá trên thu nhập
Tỷ lệ PE lấy giá cổ phiếu của công ty và chia cho thu nhập trên mỗi cổ phiếu trong năm qua. Các nhà đầu tư có thể tìm thấy các cổ phiếu đang giao dịch với giá tốt khi tỷ lệ PE của chúng giảm xuống dưới mức trung bình trong lịch sử. Số liệu này được sử dụng tốt nhất bởi các công ty được thành lập tốt tạo ra lợi nhuận và tăng trưởng ổn định.
Nhưng có thể có một lý do chính đáng để một cổ phiếu giao dịch ở mức PE cao hơn so với trước đây. Nếu tăng trưởng thu nhập dự kiến sẽ tăng tốc trong vài năm tới, các nhà đầu tư nên sẵn sàng trả nhiều tiền hơn cho mỗi USD lợi nhuận. Hãy nhớ rằng, giá cổ phiếu được xác định bởi kỳ vọng trong tương lai. Quá khứ chỉ có thể được sử dụng như một hướng dẫn sơ bộ.
Tỷ lệ giá trên doanh thu
Tỷ lệ PS hữu ích hơn đối với các cổ phiếu tăng trưởng không sinh lãi hoặc tạo ra thu nhập rất không ổn định. Một lần nữa, mức trung bình lịch sử có thể là một hướng dẫn tốt, nhưng hãy đảm bảo tính đến các kỳ vọng trong tương lai.
Điều quan trọng là không phải tất cả doanh thu đều được tạo ra như nhau. Một công ty có thể tung ra một sản phẩm hoặc dịch vụ mới tạo ra tỷ suất lợi nhuận khác nhiều so với hoạt động kinh doanh cốt lõi nhưng lại chiếm phần lớn tăng trưởng doanh thu. Do đó, các nhà đầu tư cần phải điều chỉnh kỳ vọng của họ về việc cổ phiếu sẽ định giá như thế nào so với doanh số bán trong tương lai.
Mô hình dòng tiền chiết khấu
Nếu bạn thực sự muốn tìm hiểu sâu hơn, hãy tìm hiểu tài chính của một doanh nghiệp và bắt đầu đưa ra các dự đoán về tăng trưởng doanh thu, tỷ suất lợi nhuận và các chi phí khác trong vài năm tới. Sau đó, sử dụng các dự báo đó về doanh thu và chi phí hoạt động để phát triển mô hình thu nhập trong tương lai. Chiết khấu các dòng tiền đó theo tỷ lệ hoàn vốn yêu cầu của bạn và bạn sẽ có ước tính về giá trị của cổ phiếu. Chia số đó cho số lượng cổ phiếu đang lưu hành và bạn sẽ có giá cổ phiếu hợp lý.
Tỷ suất cổ tức
Nếu bạn tập trung vào thu nhập, tỷ suất cổ tức là một chỉ số quan trọng khác cần xem xét. Nếu tỷ suất cổ tức cao hơn mức trung bình đối với một cổ phiếu, điều đó có thể cho thấy cổ phiếu đó đang được giao dịch ở mức giá tốt. Tuy nhiên, hãy chắc chắn rằng bạn không rơi vào bẫy lợi suất. Đôi khi, cổ tức không bền vững, vì vậy hãy chắc chắn kiểm tra mức độ an toàn của cổ tức dựa trên tỷ lệ chi trả của công ty dưới dạng phần trăm thu nhập và dòng tiền tự do. Hãy mong đợi và kiểm tra xem thu nhập và dòng tiền có bền vững và tăng trưởng không. Bạn thậm chí có thể phát triển mô hình chiết khấu cổ tức của riêng mình bằng cách dự đoán tăng trưởng cổ tức trong vài năm tới.
5. Mua cổ phiếu với biên độ an toàn
Bước cuối cùng để chọn cổ phiếu là mua các công ty giao dịch dưới mức ước tính của bạn với mức giá hợp lý. Đây là biên độ an toàn của bạn. Nói cách khác, nếu định giá của bạn sai, bạn đang ngăn chặn những tổn thất lớn bằng cách mua thấp hơn giá hợp lý của mình. Đó là một chìa khóa khác dẫn đến thành công của Warren Buffett với tư cách là một nhà đầu tư.
Đối với một cổ phiếu có thu nhập ổn định và triển vọng tốt, bạn có thể không cần biên độ an toàn rộng. Giảm 10% giá mục tiêu của bạn và có thể bạn sẽ ổn.
Đối với các cổ phiếu tăng trưởng có thu nhập khó dự đoán hơn, bạn có thể muốn có biên độ an toàn rộng hơn. Đặt mục tiêu từ 15% đến 30%, tùy thuộc vào mức độ tự tin của bạn đối với việc định giá của mình. Điều đó đảm bảo rằng nếu mọi thứ không diễn ra như mong đợi. Ví dụ: nếu công ty non trẻ đối mặt với thách thức mới hoặc một công ty lớn hơn quyết định tham gia thị trường, thì bạn sẽ được bảo vệ vì bạn đã mua cổ phiếu của mình với giá trị tương đối.
Bạn không cần phải xác định mức giá thấp nhất tuyệt đối cho một cổ phiếu. Hãy tin tưởng bản thân rằng bạn đã thực hiện phân tích cần thiết để đưa ra quyết định đúng đắn và khi giá cổ phiếu có vẻ tốt, thì hãy mua nó. (Tìm hiểu thêm: Phân tích cơ bản chứng khoán là gì?).
Nếu bạn làm theo các bước trên và xây dựng một danh mục đầu tư đa dạng, gồm nhiều phiếu trên nhiều lĩnh vực, chắc chắn bạn sẽ tìm được một số khoản đầu tư thắng lợi.
